انقلاب پهپادها در نبردهای نوین

تحولات سریع در “فناوری های تحول آفرین” چشم انداز راهبردها و قابلیت های نظامی را تغییر می دهد. فناوری‌های نوظهور مانند سلاح‌های خودکار، سلاح های سایبری، تسلیحات فضایی و هوش مصنوعی، به تنهایی یا در ترکیب با شیوه‌های متعارف جنگ، تعیین‌کننده موفقیت یا شکست در میدان‌های جنگ های متعارف و غیرمتعارف و هسته‌ای است.

با این حال، گنجاندن این فناوری های نوظهور بخشی از این تحولات است. فناوری به خودی خود به سختی در جنگ ها پیروز می شود و باید در راهبردها و تاکتیک های نظامی گنجانده شود.

برخلاف استدلال تحلیلگران مختلف و تصمیم گیرندگان نظامی مبنی بر اینکه فناوری های نوظهور مانند هواپیماهای بدون سرنشین به طور کلی جنگ را تغییر می دهند، موفقیت در میدان نبرد بیشتر به ادغام بهتر سلاح های خودکار در قابلیت های کلیدی سنتی نیروهای نظامی مانند سلاح های ترکیبی بستگی دارد. سلاح های خودکار را نمی توان و نباید به عنوان یک عامل مستقل در نظر گرفت.

در این میان، شرکت های خصوصی نیز نقش بزرگی در این جنگ ها ایفا می کنند. این امر نشان می‌دهد رویکردی متفاوت در نحوه تعامل دولت‌ها و شرکت‌های خصوصی و نیز نحوه برخورد شرکت‌ها با فناوری‌های قابل استفاده در جنگ نیاز است.

در نهایت، جنگ نشان می‌دهد میزان تسلیحات هنوز مهم است و این ضرب المثل قدیمی مبنی بر اینکه ادغام سامانه های جدید حداقل به اندازه خود فناوری مهم است، همچنان صادق است.

فناوری‌های نوظهور تمایل دارند فناوری‌های کنونی را کنار بزنند که این امر به نوبه خود، ضد فناوری‌های رقابتی را ایجاد می‌کند. این رابطه دایره ای که توسط نوآوری هدایت می شود، اغلب در جنگ حیاتی است؛ زیرا می تواند پیشرفت های کلیدی فناورانه را ارائه دهد.

جنگ های آینده و پهپادها

فناوری پهپاد در ابتدا برای استفاده نظامی ابداع شد. سپس مشاهده کردند فرصت هایی در حوزه غیرنظامی برای تدارکات، ارسال و امدادرسانی در بلایا نیز دارد. این کاربردها به نوبه خود نوآوری های جدیدی فراهم کرده است که می تواند به کاربردهای نظامی تبدیل شود.

جنگ های آینده به‌ ویژه با پهپادها شکل خواهد گرفت که پیامدهایی برای روابط بین‌المللی، امنیت و مسائل دفاعی خواهد داشت.

اصول طراحی که باعث موفقیت پهپادها شده، حول چندین عامل شامل هزینه تولید، مواد بدنه، وزن، محموله، برد، استقرار و کاربرد آسان آن می چرخد. دیگر ملاحظات شامل قابلیت اطمینان از نرم افزار عملیاتی و توانایی پرواز پهپاد در شرایط مختلف آب و هوایی است.

مایکل پک نویسنده حوزه دفاعی در گزارشی از فناوری پهپادها در نبردهای نظامی در تارنمای بیزینس اینسایدر به جنگ کنونی در غزه پرداخت و نوشت: اسرائیل ابزارهایی برای ازبین بردن زرادخانه پهپادهای جدید حماس دارد اما استفاده از آنها به همین راحتی ها و آسان نیست.

حماس در یک دهه گذشته از زمان آخرین عملیات ارتش اسرائیل در غزه، تعداد زیادی پهپاد تولید کرده است. اسرائیل دارای قابلیت های ضدپهپاد است، اما استفاده موثر از آنها در نبردهای شهری بسیار دشوار است و ممکن است نتواند با توان نظامی حماس مقابله کند.

اسرائیل در جنگ پهپادها پیشگام بوده و مجموعه ای از پهپادهای شناسایی و تهاجمی را تولید کرده است ولی در صورت ورود به غزه، با تهدید هواپیماهای بدون سرنشین مواجه خواهد شد که نشان از توان مقابله ای بالای نیروهای حماس دارد.

حماس به احتمال زیاد صدها پهپاد را پرتاب خواهد کرد و کارشناسان این سوال را مطرح می کنند که نیروهای دفاعی اسرائیل چقدر برای مقابله با این پهپادها آماده هستند. با توجه به استفاده گسترده اسرائیل از هواپیماهای بدون سرنشین، حمله زمینی ارتش اسرائیل به غزه، صحنه نبرد هواپیماهای بدون سرنشین مانند اوکراین خواهد شد که در آن تصاویر حملات پهپادی طرفین نبرد، به امری عادی تبدیل شده است.

پژواک جنگ، هفتم اکتبر آشکار شد، زمانی که حماس نیروهای دفاعی اسرائیل را در هم شکست و به شهرک های مرزی حمله کرد. این حمله با هواپیمای بدون سرنشین حماس آغاز شد که بمبی را روی تانک مرکاوا ۴ اسرائیل که یکی از پیشرفته‌ترین تانک‌های جهان است، انداخت و تانک را منهدم کرد. پهپادهای دیگر نیز برج‌های ارتباطی و اسلحه‌خانه‌ها را منهدم کردند.

سعت کامل زرادخانه پهپادهای حماس تا زمانی که اسرائیل حمله نکند، آشکار نخواهد شد. اما به گفته تحلیلگران، حماس هم پهپادهای تجاری آماده و نیز پهپادهای پرسه زن (کامیکازه) دارد. اولین پهپادهای حماس در سال ۲۰۱۴ پدیدار شد، زمانی که تعدادی از آنها از غزه به سمت اسرائیل پرتاب شدند.

پهپاد انتحاری، پهپاد کامیکازه یا مهمات پرسه‌زن نوعی سامانه تسلیحاتی است که در آن مهمات برای مدتی در محدوده‌ای هدف را جستجو می‌کنند (پرسه‌زنی) و پس از یافتن هدف، به آن حمله می‌کنند.

انهدام تانک مرکاوا نشان دهنده مهارت و جسارت بیشتر در استفاده از پهپاد از سوی نیروهای حماس است، البته این موفقیت از مزیت غافلگیری در برابر نیروهای اسرائیل برخوردار بود. در هر صورت، نبردهای شهری در حال حاضر سخت ترین عملیات نظامی هستند. نبرد در غزه با جمعیت ۲ میلیون نفری، به ویژه چالش برانگیز خواهد بود.

مواجهه با تعداد زیادی پهپاد در هزارتوی شهری شرایط را پیچیده می کند. حرکت یک جوخه از میان کوچه پس کوچه ها، در شرایطی که نیروهای حماس کوادکوپترهای مجهز به دوربین یا پهپادهای کامیکازه آماده حمله داشته باشد، دشوارتر است.

جان اسپنسر، رییس مطالعات جنگ شهری در مؤسسه جنگ مدرن در وست پوینت، در مقاله ای با تشریح چالش های نیروهای اسرائیلی در غزه می‌نویسد: در نبردهای شهری اخیر، به‌ عنوان یکی از ویژگی‌های فزاینده جنگ، پهپادها بسیار بیشتر از چیزی که ارتش اسرائیل قبلاً با آن مواجه بوده، در جنگ ها گنجانده شده‌ اند.

اسپنسر افزود: در آغاز حمله روسیه به کیِف در سال گذشته، اوکراین از پهپاد بایراکتار تی بی ۲ مجهز به موشک ترکیه گرفته تا کوادکوپترها برای حمله به اهداف، درخواست شلیک غیرمستقیم و پیش بینی حرکت نیروهای روسیه استفاده کرد.

بایراکتار تی‌ بی۲ یک پهپاد رزمی (UCAV) با مقاومت در ارتفاع متوسط ساخت ترکیه است که می‌تواند عملیات پرواز رزمی را از راه دور یا به‌طور مستقل انجام دهد.

داعش هم اواسط دهه ۲۰۱۰ از پهپادها به طور گسترده در نبردهای شهری در شمال عراق استفاده کرد.

جک واتلینگ، کارشناس دفاعی در اندیشکده انستیتوی خدمات متحد سلطنتی بریتانیا نیز با اشاره به این حملات گفت: نیروهای عراقی برای شناسایی تهدیدهایی که ممکن است از هر در یا پنجره ای در جلوی آنها ظاهر شود، مشکل داشتند.

حدود یک چهارم از ۱۳ میلیارد دلار صادرات دفاعی اسرائیل در سال ۲۰۲۲، پهپاد بوده است. شرکت‌های دفاعی اسرائیل انواع مختلفی سامانه های ضدپهپاد را تولید کرده اند. این نوع سامانه ها مؤثر هستند و جنگ الکترونیک تلفات سنگینی به پهپادها در اوکراین وارد کرده است.

اما این اقدامات محدودیت هایی دارد. توپ های ضدپهپاد، برای درگیری با انبوه پهپادهای کوچک کافی نخواهند بود. اخلال مخابراتی می تواند هم پهپادهای دشمن و هم پهپادهای دوست را سرنگون کند. در اوایل جنگ اوکراین، جنگ افزارهای الکترونیک ارتش روسیه، ارتباطات و GPS خود این کشور را مختل کرده بود.

هیچ ارتشی – چه اوکراینی‌هایی که به سرعت در حال نوآوری هستند و چه آمریکایی‌هایی که منابع خوبی در اختیار دارند – قادر به دفاع کامل از نیروهای خود در برابر پهپادها در همه زمان‌ها نبوده اند. فناوری هایی مانند لیزر ممکن است روزی مفید باشد، اما برای حمله اسرائیل به غزه آماده نخواهند شد.

مهارت های ضدپهپادی اسرائیل نیز ممکن است به طور مساوی بین سربازان توزیع نشده باشد. واتلینگ گفت: ارتش اسرائیل قابلیت‌های ضدپهپاد دارد اما این قابلیت ها عموماً در رده‌های بالایی نگهداری می شوند.

واتلینگ گفت: سطح آموزش در ارتش اسرائیل از نظر مجموعه مهارت های هر سرباز کاملاً محدود است؛ زیرا آنها تمایل دارند افراد را به عنوان ذخیره نگه دارند و برای وظایف خاصی آموزش دهند. نتیجه این می شود که در نهایت به هسته های برتر خواهید رسید اما سطح ادغام این قابلیت ها در واقع کمتر از برخی از نیروهای غربی است که تعداد بیشتری نیروهای حرفه ای دارند.

وی افزود: جنگ غزه در فضایی محدود و نزدیک به پایگاه‌های اسرائیل انجام می‌شود و صنعت فناوری اسرائیل ممکن است راه‌حل‌های هوشمندانه‌ای برای مقابله با پهپادها ارائه کند، اما پهپادهای حماس احتمالاً نبرد غزه را به نبردی خونین‌تر تبدیل می‌کند.