در دنیای مدرن امروز، قطعا بارها کلمه سرور را شنیده‌اید. در این مقاله به شما خواهیم گفت سرور چیست و چگونه کار خواهد کرد و در ادامه با انواع سرور بر اساس زیرساخت آشنا خواهیم شد. سرور، در واقع کامپیوتری قدرتمند، پایدار و با منابع بالا است که همواره روشن و درحال کار می‌باشد تا کاربران بتوانند در زمان‌های مختلف، برای درخواست‌های خود از آن پاسخ دریافت نمایند. اینکه سرور چیست و چه انواعی دارد را در ادامه توضیح خواهیم داد.
تعریف سرور
سرور یا Server یک مفهوم در دنیای کامپیوتر است که می‌تواند تعاریف مختلفی داشته باشد. اما در یک تعریف جامع منظور از سرور، سیستم هایی است که وظیفه سرویس دهی و ارائه خدمات به سایر سیستم‌های دیگر را بر عهده دارند. سیستم هایی که از سرور خدمات دریافت می‌کنند، تحت عنوان خدمات گيرنده يا کلاینت (client) شناخته می‌شوند.
همچنین سیستمی هایی که تحت شبکه به شما این خدمات را ارائه می‌کنند، سرور یا سرویس دهنده نام دارند. بنابراین شبکه جهانی اینترنت بر پایه ارتباط میلیون‌ها سرور و سرویس گیرنده شکل گرفته است که روز به روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. معمولا منظور از سرور به صورت عامیانه، به مفهوم آن در زمینه وب هاستینگ اشاره دارد. در زمینه وب هاستینگ، سرور معمولا یک ابر رایانه است که به لحاظ سخت افزاری از سیستم‌های معمولی بسیار قدرتمند‌تر است.
این رایانه‌ها همیشه متصل به شبکه جهانی اینترنت و در دسترس خواهند بود. اینگونه سرورها فضای مورد نیاز برای ذخیره اطلاعات مربوط به وب سایت‌ها و سایر نرم افزارهای تحت وب را فراهم می‌سازند. بنابراین کاربران قادر خواهند بود همیشه به اطلاعات این سایت‌ها و نرم افزارها دسترسی داشته باشند.
انواع سرور بر اساس زیرساخت
سرورها در انواع مختلفی وجود دارند. که بر اساس هدفی که دنبال می‌کنند دسته‌بندی می‌گردند. اکنون به بررسی کاربرد سرور می‌پردازیم. جهت ارائه خدمات سرورها به چند دسته مختلف سرور اشتراکی، سرور مجازی و سرور اختصاصی، تقسیم می‌شوند که نحوه تخصیص منابع آن‌ها، متفاوت است.
اشتراکی
سرورهای اشتراکی دارای منابع اختصاصی نمی‌باشند و محدودیت سخت افزاری دارند. در واقع بر روی یک سرور ممکن است چندین سایت یا هاست وجود داشته باشد و مشکل سایت‌ها ممکن است بر روی سایت‌های دیگر تاثیر بگذارد. این سرورها به‌صورت مشترک در اختیار کاربران قرار می‌گیرند. از معایب سرور اشتراکی می‌توان محدود بودن منابع و امنیت پایین‌تر را نام برد. همچنین وجود محدودیت در نسخه و نرم افزارهای ارائه شده توسط سرور باعث می‌شود تا این نوع سرور مناسب فعالیت شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ نباشد. این نوع سرورها زمانی توصیه می‌شوند که شرکت در بدو تاسیس و ابتدای کار و صرفه‌جویی در هزینه‌ها باشد. سرورهای اشتراکی برای کسب‌و‌کارهای نوپا مانند فروشگاه‌های اینترنتی کوچک و کلا شرکت‌ها با بازدید کم که به دنبال داشتن تنها یک ویترین مجازی آن به‌عنوان اطلاع‌رسانی در مقیاس محدود هستند توصیه می‌شود.
مجازی
در این نوع سرور (virtual private server) یک سرور فیزیکی توسط نرم افزارهای مجازی ساز به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم میگردد که هر کدام از بخش‌ها به طور مستقل و مجزا به همراه سیستم عامل و اپلیکیشن‌های خود اجرا می‌شوند. منابع سرور مجازی با توجه به نوع مجازی‌ساز می‌تواند اختصاصی و یا اشتراکی باشد. همچنین سخت افزار سرور نکته بسیار مهمی است که باید حتما به آن توجه شود. سرور مجازی، حد فاصل بین سرور اشتراکی و سرور اختصاصی می‌باشد زیرا در این مدل شما به صورت مجازی به منابع بیشتری دسترسی دارید. در سرورهای مجازی، سایت‌هایی که روی یک سرویس‌دهنده و یا وب سرور قرار می‌گیرند، به مراتب کمتر از سایت‌های موجود در سرورهای اشتراکی هستند. به‌همین دلیل فضای بیشتری را در اختیار خواهید داشت. بسته به نوع مجزای ساز، منابعی که در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد می‌تواند کاملاً اختصاصی و یا مشترک باشد. هدف از ارائه سرور مجازی در واقع کاهش هزینه‌ها می‌باشد.
اختصاصی
وب سایت‌های پربازدید شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ مانند فروشگاه‌های آنلاین، نیاز به منابع زیادی مانند: امنیت، سرعت‌بالا، پهنای باند مناسب و دسترسی بالا برای نصب هرگونه نرم‌افزار یا ایجاد تغییرات، خواهند داشت. کاربران سرورهای اختصاصی در پردازنده، RAM، فضای دخیره‌سازی و پهنای باند کاملا اختصاصی میزبانی می‌شوند. خرید سرور اختصاصی یک انتخاب مناسب برای توسعه‌دهندگان وب و اپلیکیشن نیز می‌باشد. زیرا برای نصب نرم‌افزار و ایجاد تغییرات محدودیتی ندارند. لازم به ذکر است که هزینه سرورهای اختصاصی با توجه به نوع سیستم‌عامل، منابع و منطقه جغرافیایی متغیر است. این نوع سرورها به علت انعطاف بالایی که دارا می‌باشند می‌توانند پاسخگوی نرم افزارهای متعدد و گوناگونی باشند که بر روی آنان نصب می‌شوند.
کلود یا ابری
به سرورهای مجازی اختصاصی که در زیرساخت رایانش ابری ایجاد و مدیریت می‌شوند سرور ابری گفته می‌شود. کلود به تعداد نامحدودی از دستگاه‌ها اجازه می‌دهد به عنوان یک سیستم واحد عمل کنند. سرورهای ابری یا کلود همان سرورهای اختصاصی مجازی هستند که بر روی زیرساخت ابری و در محیط رایانش ابری ارائه می‌گردند. سرورهای کلود از قابلیت اطمینان بسیار بالاتری نسبت به سرورهای سنتی برخوردار هستند. بزرگترین مزیت سرورهای ابری مقیاس‌پذیری و هزینه کمتر نسبت به سرورهای دیگر مانند اختصاصی است. سرور ابری از مشکلات سخت افزاری که ممکن است در سرورهای فیزیکی رخ دهد مبرا است و پایدارترین گزینه برای مشاغلی است که می‌خواهند هزینه کمتری داشته باشند. سرورهای ابری سرویس سریع‌تری ارائه می‌دهند در نتیجه با هزینه مشابه سرور فیزیکی منابع و خدمات سریع‌تری دریافت خواهید کرد. همچنین بروزرسانی آن بسیار آسان و سریع است.
انوع سرورها از نظر کاربرد
سرورها انواع مختلفی دارند که هر یک از آن‌ها برای کاربردی به خصوص ایجاد شده است. این سرورها کارهای مختلفی را انجام می‌دهند از جمله خدمات ایمیل، ویدئو، میزبانی وب سایت‌ها و… برخی از پرکاربردترین انوع سرورها از نظر کاربرد عبارتند از :
File Server:
از این سرورها برای ذخیره فایل‌ها استفاده می‌شوند و وظیفه دارند که این اطلاعات را از طریق شبکه در اختیار کلاینت‌ها قرار دهند. این سرورها پایه ای‌ترین و قدیمی‌ترین سرورهای استفاده شده در حوزه شبکه هستند.
Game Server :
یک سرور بازی سروری است که تمام وقایع در یک بازی ویدیویی چند نفره در آن اتفاق می‌افتند. افرادی که قصد دارند به صورت چند نفره بازی کنند باید به یکی از این گیم سرورها متصل شوند. گیم سرورها به دو دسته گیم سرورهای شبکه داخلی و گیم سرورهای اینترنتی تقسیم می‌شوند.
Database Server:
سرور پایگاه داده به سروری می‌گویند که پایگاه داده ای را که کلاینت‌ها یا سیستم‌های تحت شبکه از آن استفاده می‌کنند، در اختیارشان قرار می‌دهد. تمامی اطلاعات دیتابیسدر این سرور به ذخیره سازی و پردازش می‌شوند.
Application Server:
این سرور نوع خاصی از سرور پایگاه داده است. با این تفاوت که نرم افزاری هم که کلاینت‌ها از آن استفاده می‌کنند مانند دیتابیس در سرور نصب شده است.
Web Server:
از سرورهای وب برای میزبانی سایت‌ها استفاده می‌شود. این سرورها وظیفه دارند که داده‌های مربوط به یک سایت را ذخیره و به مرورگر وب کاربران در سراسر شبکه وب ارسال کنند.
Mail Server:
همانطور که از نام این سرورها مشخص است هدف از ایجاد و بکارگیری آن‌ها ارسال ایمیل به کاربران است. ایمیل سرورها برای مدیریت کارهای مربوط به ایمیل‌ها از سرویس‌های ایمیل یا Web mailها استفاده می‌کنند.
Proxy Server:
از این سرور به عنوان یک رابط میان سرور اصلی و کلاینت استفاده می‌شود. روش کار این سرورها مانند VPNهای شخصی است. یعنی پس از این که این سرور اطلاعات را بررسی کرد، آن‌ها را به سرور اصلی منتقل می‌کند.
Audio/Video Server:
این سرورها محتوای چند رسانه ای را برای وب سایت‌ها فراهم می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند که محتوای چند رسانه ای را پخش و یا دریافت کنند.
تفاوت سرورها با کامپیوترهای معمولی
سرورهای حرفه ای از ابعاد مختلفی با کامپیوترهای خانگی و معمولی تفاوت دارند. به صورت کلی برخی از این تفاوت‌ها را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
سخت افزارهایی که برای سرورها استفاده می‌شوند، با سیستم‌های خانگی متفاوت هستند.
سرورها در طول شبانه روز به کامل روشن و در دسترس هستند.
سرورها نیاز به ابزارها کنترلی از جمله موس، کیبورد و… ندارند.
برای جلوگیری از به خطر افتادن امنیت سرورها، از آن‌ها در محل هایی به نام دیتاسنتر (Datacenter) نگهداری می‌شود.
معمولا سرورها در محفظه‌های خاصی نگهداری می‌شوند که به آن‌ها رک یا Rack می‌گویند.
مجموعه ای از این رک‌ها در قفسه هایی به نام کیج (Cage) قرار می‌گیرند.
معمولا در دیتاسنترها تیم هایی مختصص برای مدیریت سرورها مستقر هستند تا در صورت هرگونه مشکلی، آن را به سرعت برطرف کنند.
سیستم عامل‌های سرور
نوع نرم افزار و سیستم عامل مورد استفاده در سرورها می‌تواند متفاوت باشد. انتخاب نوع سیستم عامل و نرم افزارهایی که بر روی سرور نصب شده اند به اهداف و نیازهای مورد نظر مدیران سایت‌ها و سایر کسب و کارها بستگی دارد. سیستم عامل‌ها و نرم افزارهایی که استفاده از آن‌ها در سرورها رایج‌تر است، عبارتند از :
سیستم عامل لینوکس : تمامی توزیعات لینوکس قابلیت نصب بر روی سرورها را دارند .
سیستم عامل ویندوز : تمامی ورژن‌های ویندوز از قابلیت نصب بر روی سرورها پشتیبانی می‌کنند .
نرم افزارهای مجازی ساز : در برخی از سرورها از نرم افزارهای مجازی ساز مانند Vmware ESX استفاده می‌شود.
نتیجه گیری
سرورها سیستم‌های قدرتمندی هستند که برای اهداف مختلف و سرویس دهی به سایر سیستم‌ها ساخته شده اند. این سیستم‌ها باید قادر به پاسخگویی تعداد زیادی از درخواست‌ها و کاربران بر بستر اینترنت باشند. بنابراین انتخاب سرور مناسب برای سایت، نرم افزار و… امری بسیار مهم است که می‌تواند بر کسب و کار شما تاثیری مستقیم بگذارد. شما تجربه استفاده از سرورها را دارید؟ از چه نوع سروری و به چه منظور استفاده می‌کنید؟
