پروتکل https چیست و چرا باید بجای http از آن استفاده کنیم؟

در دنیای امروز که تقریباً همه خدمات از طریق اینترنت ارائه می‌شود، امنیت اطلاعات کاربران و اعتماد آن‌ها به سایت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از روش‌های اصلی برای افزایش امنیت و اعتبار یک وب‌سایت، استفاده از پروتکل HTTPS است. در این مقاله به زبان ساده بررسی می‌کنیم که پروتکل HTTPS چیست، چه تفاوتی با HTTP دارد، و چرا برای بهبود تجربه کاربری و افزایش رتبه در گوگل بسیار مهم است.

پروتکل HTTPS چیست؟

HTTPS مخفف عبارت HyperText Transfer Protocol Secure به معنی “پروتکل انتقال امن ابرمتن” است. این پروتکل نسخه ایمن‌شده‌ی HTTP است که با استفاده از گواهینامه امنیتی SSL/TLS اطلاعات ارسالی بین مرورگر کاربر و سرور را رمزنگاری می‌کند. به زبان ساده‌تر، HTTPS تضمین می‌کند که داده‌هایی که در فرم‌های سایت وارد می‌کنید (مثل رمز عبور، شماره کارت و…) توسط افراد دیگر قابل شنود یا تغییر نباشد.

فعال بودن HTTPS معمولاً با نماد قفل کنار آدرس سایت در مرورگر مشخص می‌شود. در حال حاضر اغلب مرورگرها در صورت نبود HTTPS، به کاربر هشدار امنیتی می‌دهند که این مسئله می‌تواند باعث کاهش اعتماد و خروج سریع کاربر شود.

تفاوت HTTP و HTTPS در چیست؟

HTTP و HTTPS در ظاهر شبیه به هم هستند اما در عملکرد، تفاوت‌های مهمی دارند. HTTP اطلاعات را به صورت متن ساده بین مرورگر و سرور منتقل می‌کند؛ این یعنی هر کسی که به ارتباط بین شما و سرور دسترسی داشته باشد، می‌تواند محتوا را مشاهده یا حتی تغییر دهد. این موضوع برای سایت‌هایی که اطلاعات حساس منتقل می‌کنند (مثل فروشگاه‌ها، فرم‌های ثبت‌نام، ورود و…) یک ریسک بزرگ است.

در مقابل، HTTPS از رمزنگاری برای محافظت از داده‌ها استفاده می‌کند. زمانی که شما به یک وب‌سایت HTTPS متصل می‌شوید، یک فرایند تبادل کلید رمزنگاری بین مرورگر شما و سرور انجام می‌شود تا اطلاعات بین آن‌ها فقط برای خودشان قابل خواندن باشد. این موضوع حتی اگر اطلاعات در طول مسیر شنود شوند، آن‌ها را برای هکرها بی‌فایده می‌سازد.

مزایای استفاده از HTTPS

۱. افزایش امنیت وب‌سایت

اولین و مهم‌ترین مزیت پروتکل HTTPS محافظت از اطلاعات کاربر است. مخصوصاً اگر سایت شما فرمی برای ورود اطلاعات، ثبت سفارش یا ورود به حساب کاربری دارد، استفاده از HTTPS دیگر یک انتخاب نیست؛ یک الزام است. با رمزنگاری اطلاعات، احتمال حملاتی مانند حمله مرد میانی (MITM) یا شنود داده‌ها به شدت کاهش می‌یابد.

۲. بهبود رتبه سایت در گوگل (SEO)

گوگل از سال ۲۰۱۴ به طور رسمی اعلام کرده که HTTPS یکی از فاکتورهای رتبه‌بندی (Ranking Factor) در نتایج جستجو است. سایت‌هایی که از پروتکل HTTPS استفاده می‌کنند، در شرایط مساوی معمولاً رتبه بهتری نسبت به سایت‌های فاقد آن می‌گیرند. از طرفی، کاربران نیز بیشتر به سایت‌هایی با قفل سبز اعتماد می‌کنند، که باعث افزایش کلیک و کاهش نرخ پرش می‌شود.

۳. افزایش اعتماد کاربران

وقتی کاربر وارد سایتی می‌شود و پیام “این سایت امن نیست” را از مرورگر می‌بیند، احتمال ادامه تعامل او با سایت بسیار پایین می‌آید. داشتن HTTPS نه تنها حس امنیت منتقل می‌کند، بلکه نماد قفل کنار آدرس سایت باعث می‌شود کاربر بداند که اطلاعاتش در مسیر امنی منتقل می‌شود. همچنین برای دریافت نماد اعتماد الکترونیکی، فعال بودن HTTPS الزامی است.

چگونه HTTPS را برای سایت خود فعال کنیم؟

فعال‌سازی HTTPS نیاز به تهیه یک گواهینامه SSL دارد. این گواهی می‌تواند رایگان (مثل Let’s Encrypt) یا تجاری باشد. پس از تهیه آن، مراحل زیر را انجام دهید:

1. نصب گواهینامه SSL روی سرور یا هاست
2. ریدایرکت تمامی صفحات HTTP به HTTPS (با ریدایرکت ۳۰۱)
3. به‌روزرسانی تمام لینک‌های داخلی و خارجی که به نسخه HTTP اشاره دارند
4. تنظیم نسخه HTTPS در گوگل سرچ کنسول و ابزارهای تحلیلی مانند Google Analytics
5. فعال‌سازی HSTS برای اطمینان از بارگذاری همیشگی نسخه امن سایت

آیا HTTPS کاملاً امن است؟

هیچ سیستمی در دنیای دیجیتال ۱۰۰٪ ایمن نیست. اما HTTPS در حال حاضر یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای محافظت از اطلاعات است. حتی اگر مهاجمی موفق شود به اطلاعات دسترسی پیدا کند، به دلیل رمزنگاری، محتوا برای او بی‌معنی خواهد بود. با این حال، امنیت سایت فقط به HTTPS محدود نمی‌شود و نیاز به نگهداری، بروزرسانی مداوم، و رعایت سایر اصول امنیتی نیز دارد.

پاسخ به سوالات متداول

جمع‌بندی

در یک جمله: استفاده از HTTPS یک ضرورت است، نه یک انتخاب. این پروتکل امنیت داده‌های کاربران شما را حفظ می‌کند، باعث افزایش اعتماد و رضایت مخاطبان می‌شود و به بهبود رتبه شما در گوگل کمک می‌کند. اگر هنوز سایت شما از HTTP استفاده می‌کند، بهتر است همین حالا اقدام به فعال‌سازی گواهینامه SSL و مهاجرت به HTTPS نمایید.