هوش مصنوعی و سلامت روان

 «فناوری همه جا را پر کرده و انسان دیگر حتی کارهای ساده زندگی خود را هم بدون وابستگی به آن انجام نمی دهد» این تعریفی ترسناک از دنیای اشباع شده از هوش مصنوعی در آینده است.

هم اکنون نیز هوش مصنوعی بسیاری از جنبه های زندگی ما از جمله مراقبت های بهداشتی، حمل و نقل و ارتباطات را متحول کرده است. با این حال، استفاده از آن چالش‌ها و خطرات بالقوه‌ای را برای سلامت روان ایجاد می‌کند. یکی از نگرانی های مهم تاثیر هوش مصنوعی بر سلامت و رفاه روانی است، زیرا می تواند منجر به احساس انزوا، اضطراب و افسردگی شود.

عصر هوش مصنوعی نوید سیل اطلاعات نادرست، دروغ‌های عمیق و حقایق توهم‌آمیز را می‌دهد در چنین شرایطی روانشناسان تازه شروع به دست و پنجه نرم کردن با پیامدها کرده اند.

مسلماً هوش مصنوعی سریع‌ترین فناوری پیشرفته‌ای که بشر تاکنون توسعه داده است. یک سال پیش در مورد مکالمه با هوش مصنوعی چیزی نمی‌شنیدید، اما امروز دائماً در مورد اینکه چگونه ابزارهای هوش مصنوعی مولد مانند چت‌جی‌پی‌تی و دالی (DALL-E) بر آینده کار، گسترش اطلاعات و موارد دیگر تأثیر می‌گذارند، صحبت می‌شود. استفاده از هوش مصنوعی در محل کار یک نگرانی است. ابزارهای نظارتی مبتنی بر هوش مصنوعی به طور فزاینده ای برای ردیابی بهره وری و رفتار کارکنان مورد استفاده قرار می گیرند. در حالی که این ممکن است کارایی را افزایش دهد، همچنین منجر به افزایش استرس و اضطراب برای کارکنان می‌شود.

یک سوال اصلی که تاکنون تقریباً به طور کامل بررسی نشده این است که این آینده تحت سلطه هوش مصنوعی چگونه بر ذهن مردم تأثیر می‌گذارد؟

تحقیقاتی در مورد اینکه چگونه استفاده از هوش مصنوعی در مشاغل بر ذهن افراد تأثیر می گذارد، انجام شده، اما هنوز درک درستی از اینکه چگونه زندگی ساده در میان این همه محتوا و سیستم های تولید شده توسط هوش مصنوعی بر حس مردم نسبت به جهان تأثیر می گذارد، وجود ندارد.

بدیهی است که هوش مصنوعی تولید اطلاعات نادرست را آسان‌تر می‌کند: از تصاویر جعلی گرفته تا اخبار جعلی. این بر حس اعتماد افراد در حین جستجو در رسانه‌های اجتماعی تأثیر می گذارد.

هویت شما نیز می‌تواند توسط دیپ‌فیک (جعل عمیق) تهدید شود، مثلا تصاویر یا ویدئوهایی از شما ایجاد شود که در حال انجام کارهایی هستید که هرگز انجام نداده‌اید.

روش‌های بی‌شماری وجود دارد که هوش مصنوعی می‌تواند نحوه عملکرد افراد در جهان را تغییر دهد. اما محققان تازه شروع به دست و پنجه نرم کردن با پیامدهای اشباع شدن از هوش مصنوعی کرده‌اند.

«لری روزن» استاد بازنشسته روانشناسی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، می‌گوید نگران است که هوش مصنوعی مردم را بیشتر به فناوری وابسته کند. او می‌گوید که انسان‌ها همه چیز را ساده و آسان دوست دارند تا بدین گونه از استرس دوری کنند، بنابراین افراد ممکن است شروع به خودکارسازی هر جنبه از زندگی خود کنند.

همانطور که ممکن است از برنامه‌های نقشه برای رسیدن به مقصد خود در همه جا استفاده کنید، هوش مصنوعی باعث می‌شود افراد از یادگیری چیزهایی که مجبور به آموختن آن‌ها هستند سرباز بزنند. این می‌تواند استرس بیشتری ایجاد کند زیرا افراد در هوش مصنوعی غرق شده اند.

برای مثال ما کورکورانه به جی‌پی‌اس اعتماد می‌کنیم و آن را زیر سوال نمی‌بریم حال آیا قرار است همینطور کورکورانه هوش مصنوعی را باور کنیم؟». با پیشرفت این فناوری بشر آنقدر خود را به هوش مصنوعی وابسته می‌کند که قادر نیست یک کار ساده را به تنهایی انجام دهد، در این صورت به احتمال بالا اضطراب به سرعت افزایش می‌یابد.

«مایکل گرازیانو» استاد روان‌شناسی و علوم اعصاب در دانشگاه پرینستون، گفت که فکر می‌کند هوش مصنوعی می‌تواند یک «دنیای پسا حقیقت» ایجاد کند. او معتقد است که هوش مصنوعی متقاعد کردن مردم در مورد روایت های نادرست را آسانتر می‌کند که این از بسیاری جهات مخرب خواهد بود.

همچنین سوال دیگری به وجود می آید اینکه آیا هوش مصنوعی می‌تواند به ما در مقابله با چیزی مثل همه گیری کرونا کمک کند؟ یا اینکه اگر افراد به هوش مصنوعی به عنوان یک دوست نگاه کنند بعد از آن چه اتفاقی میافتد؟ ما هنوز پاسخ این سوالات را نمی‌دانیم. در واقع ما هنوز در مورد تاثیر این فناوری چیزی نمی‌دانیم و همین موضوع را سخت‌تر می کند.

«مایکل کوسینسکی» روانشناس محاسباتی و دانشیار رفتار سازمانی در دانشگاه استنفورد، گفت که هوش مصنوعی می تواند تأثیر جالبی بر نحوه تفکر افراد در مورد کارشان داشته باشد. او می‌گوید هوش مصنوعی در انجام بسیاری از وظایفی که امروزه انسان‌ها انجام می‌دهند بهتر خواهد بود، بنابراین مردم به آن تکیه خواهند کرد و اساساً می‌توانند چهره انسانی کاری شوند که هوش مصنوعی انجام می‌دهد.

وی گفت: «نه تنها پزشکان، بلکه سیاستمداران، قضات و معلمان به طور فزاینده‌ای به رابطی برای الگوریتم‌ها تبدیل خواهند شد. زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک همچنان به تشخیص بیماری می پردازد، اما این تشخیص توسط رایاینه ای انجام شده که علائم و نشانه‌های حیاتی شما را تجزیه و تحلیل می‌کند و به پزشک می‌گوید این دارو را برایتان تجویز کند.»

هوش مصنوعی تقریباً بر هر جنبه‌ای از زندگی انسان تأثیر می‌گذارد و تحقیقات بیشتری در مورد تأثیر این امر بر ذهن افراد مورد نیاز است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی از فیدهای رسانه‌های اجتماعی برای شخصی‌سازی و مدیریت محتوا، استفاده می‌کنند. در حالی که این می‌تواند تجربه مناسب تری را برای کاربران فراهم کند، همچنین باعث احساس انزوا، اضطراب و افسردگی می‌شود. علاوه بر این، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند برای دستکاری احساسات کاربران رسانه‌های اجتماعی، (که منجر به آسیب‌های روانی بالقوه شوند) استفاده می‌شوند.

به طور کلی، در حالی که استفاده از هوش مصنوعی پتانسیل بهبود مراقبت از سلامت روان و رفاه را دارد، مهم است که با احتیاط به استفاده از آن نزدیک شویم. در این مورد ملاحظات اخلاقی باید گنجانده شوند تا اطمینان حاصل شود که فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی ضرر ندارند. علاوه بر این، در نظر گرفتن نقش همدلی و حمایت عاطفی انسان در مراقبت از سلامت روان و اطمینان از اینکه ادغام هوش مصنوعی منجر به کاهش تماس و حمایت انسانی نمی شود، ضروری است.

در نتیجه، روانشناسی سایبری یک رشته ضروری است که می تواند به ما در درک تأثیر هوش مصنوعی کمک کند. از آنجایی که هوش مصنوعی همچنان نقش مهمی در زندگی ما بازی می کند، بررسی تأثیر آن بر سلامت و رفاه روانی و برداشتن گام های پیشگیرانه جهت کاهش هر گونه پیامدهای منفی حیاتی است. با انجام این کار، می توانیم اطمینان حاصل کنیم که مزایای هوش مصنوعی به حداکثر می رسد و در عین حال خطرات سلامت روان را به حداقل می رساند.