درایوهای ذخیره‌سازی اس اس دی (SSD؛ کوتاه‌شدهٔ Solid State Drives به‌معنای درایو حالت جامد یا درایو الکترونیکی) و اچ دی دی (HDD؛ کوتاه‌شدهٔ Hard Disk Drives به‌معنای درایو هارد دیسک) مشخصا یکی از اساسی‌ترین بخش‌های یک لپ‌تاپ یا کامپیوتر شخصی هستند. با وجود تفاوت‌های عمده میان هارد SSD و HDD، این سؤال که اس اس دی برای کاربر مفیدتر خواهد بود یا اچ دی دی، همیشه به ذهن خریداران لپ‌تاپ و کامپیوترهای شخصی خطور نمی‌کند.
البته این موضوع چندی پیش، وقتی سونی و مایکروسافت اس اس دی‌هایشان را به یکی از بخش‌های کلیدی پلی‌استیشن ۵ و ایکس باکس سری ایکس تبدیل کردند، تا حدودی تغییر کرد. دانستن تفاوت‌ها و شباهت‌های هر یک از این نوع درایوها می‌تواند برای هر کسی که علاقه‌مند این موضوعات است، بسیار مفید باشد: انتخاب صحیح در سخت‌افزار کامپیوتر یا لپ‌تاپتان به شما کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزانه از جمله بازی‌هایتان را به بهترین نحو ممکن انجام دهید. از این رو، برای این‌که به تفاوت‌ها و شباهت‌های اس اس دی‌ها و اچ دی دی‌ها در زمینه‌هایی هم‌چون سرعت، قیمت، فضای ذخیره‌سازی و قابل‌اطمینان‌بودن خود درایو پی ببرید، می‌توانید از این مقاله استفاده نمایید.
مقایسه اس اس دی و اچ دی دی: تفاوت‌ها در طراحی
یک دیسک سخت اطلاعات را روی یک یا چند مینی دیسک مدور تخت (به نام صفحه) ذخیره می‌کند. برای خواندن و نوشتن بر روی سطح صفحات، درایو از یک قطعه کوچک الکترومغناطیسی استفاده می‌کند که یک سر این قطعه در انتهای بازوی محرک واقع شده است و هر سر آن روی سطح صفحه می‌باشد. طراحی این دیسک‌ها، که نسبتاً برای تولید ارزان‌قیمت هستند، بر اساس روش‌های آزمون و خطا انجام می‌شود. سرعت عملکرد درایو نیز به بخش‌های مکانیکی آن بستگی دارد.
در نقطهٔ مقابل، اس دی دی‌ها را داریم که همان‌طور که از اسم‌شان (درایو حالت جامد) پیداست، شامل بخش متحرکی نمی‌شوند و تماماً ساکن هستند. روش ذخیره‌سازی داده روی آن‌ها بیشتر شبیه سلول‌های مموری فلش در درایوهای USB است؛ با این تفاوت که سرعت و کیفیت مموری در این درایوها بسیار بالاتر است.
از آن‌جایی که اس دی دی‌ها برای ذخیره‌سازی داده نیازی به آن‌همه قطعهٔ مغناطیسی و بازوهای محرک ندارند، اندازه‌شان در مقایسه با درایوهای اچ دی دی با ظرفیت ذخیره‌سازی یکسان، مشخصا کوچک‌تر است. این تفاوت اندازه در واقع موضوع بسیار فاحشی است.
مقایسه سرعت اس اس دی و اچ دی دی: کدام‌یک سریع‌تر است؟
اگر بخواهیم به‌صورت خیلی مختصر و خلاصه بگوییم، اس اس دی. وقتی صحبت از مقایسهٔ سرعت هارد SSD و HDD می‌شود، رقابت حتی نزدیک هم نیست! سریع‌ترین اچ دی دی‌ها می‌توانند در بهترین حالت به سرعت ۴۸۰ مگابایت بر ثانیه برسند؛ اما لازم است ذکر شود دستگاه‌هایی که از آن‌ها صحبت می‌کنیم بیشتر برای کارهای سنگین و تحت استفادهٔ شرکت‌های تجاری هستند، نه مردم عادی. سرعت اکثر مدل‌هایی که برای مصرف‌کنندگان و مردم عادی توزیع می‌شود چیزی حدود ۱۶۰ مگابایت بر ثانیه است.
در عوض، سرعت اکثر اس دی دی‌های عادی، که خیلی هم ساختار تولیدشان پیچیده و تخصصی نیست، تا ۵۰۰ مگابایت بر ثانیه هم می‌رسد؛ البته حتی همین سرعت بالا نیز نسبت به سرعت مدل‌های پیشرفته‌تر خجالت‌آور به‌نظر می‌رسد! برای مثال، بالاترین سرعت ثبت‌شدهٔ سامسونگ ۹۸۰ پرو در خواندن اطلاعات، ۷۰۰۰ مگابایت بر ثانیه و در نوشتن آن، ۵۰۰۰ مگابایت بر ثانیه بوده است.
البته لازم است ذکر شود سرعت‌های ذکرشده به‌شدت به دستگاهی که کاربر درایو را روی آن‌ها استفاده می‌کند، بستگی دارد و رابط کاربری، به‌شدت تأثیرگذار است. رابط پیشرفتهٔ متوالی یا ساتا (Serial Advanced Technology Attachment؛ به اختصار SATA) که توسط هارد SSD و HDD های ارزان‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد، از همه کندتر است. این رابط در واقع یک گذرگاه یا مسیر عمومی برای ارتباط ابزارهای ذخیره‌سازی داده‌ها (مانند اچ دی دی) به گذرگاه میزبان است.
رابط دیگر، پی‌سی‌آی اکس‌پرس ۳ (PCIe 3.0) می‌باشد که مستلزم حافظه‌های غیرفرار (Non-Volatile Memory) گران‌قیمت‌تری برای اس دی دی‌ها می‌باشد اما در عوض، می‌تواند سرعت‌های بسیار بالاتری را تا ۳۵۰۰ مگابایت بر ثانیه ثبت نماید. آخرین (و البته گران‌ترین) رابطی که می‌توان آن را در نظر داشت، پی‌سی‌آی اکس‌پرس ۴ (PCIe 4.0) است که در پی استفاده از آن، می‌توانید به سرعت‌های ذکرشده مشابه سامسونگ ۹۸۰ پرو (۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ مگابایت بر ثانیه) دست پیدا کنید.
خوب است بدانید سرعت زیاد و فاحش در فعالیت‌های روزمره مانند تایپ‌کردن در برنامهٔ Word یا دیدن ویدیو در یوتیوب خیلی محسوس نیست اما یک اس دی دی در بالاآوردن سیستم دستگاهتان یا بارگذاری نرم‌افزارهای موردنظرتان، همیشه حرف اول را می‌زند.
همچنین اس دی دی‌ها سرعت بارگذاری بازی‌ها و سایر برنامه‌ها را هم بر روی کامپیوترهای شخصی و هم بر روی کنسول‌ها افزایش می‌دهند. موضوع بدیهی دیگری که حین صحبت از درایوها مطرح است، سرعت انتقال فایل‌های شماست که در اس دی دی‌ها، بسیار بیشتر خواهد بود. در نتیجه، وقتی تنها صحبت از سرعت می‌شود، انتخاب درایو بهتر بسیار واضح است؛ چراکه اس دی دی‌ها با اختلاف فاحشی اول می‌شوند.
مقایسه قیمت اس اس دی با اچ دی دی: کدام‌یک ارزان‌تر است؟
تا این‌جا انتخاب میان هارد SSD و HDD تصمیم خیلی سختی به‌نظر نمی‌رسد؛ اس اس دی‌ها با اختلاف سریع‌تر هستند و در فرم فاکتورهای (form factors؛ جنبه‌ای از طراحی سخت‌افزار است که اندازه، شکل و دیگر مشخصات فیزیکی قطعات به خصوص در لوازم الکترونیکی مصرفی و بسته‌بندی الکترونیکی را تعریف و تشریح می‌کند) گسترده‌تری عرضه می‌شوند. اما با این حال، یک دلیل خوب برای دادن شانس دوباره به درایوهای مکانیکی وجود دارد: قیمت.
بله، شاید اس دی دی‌ها بسیار سریع‌تر باشند اما سریع‌بودنشان به‌منزلهٔ گران‌بودن نیز هست. برای مثال، اگر همین الان قیمت درایوهای اچ دی دی یک ترابایتی را در آمازون چک کنید، هاردهایی با قیمت پایین‌تر از ۵۰ دلار پیدا خواهید کرد. از سوی دیگر، اگر دنبال درایوهای اس اس دی ساتا با همان ظرفیت باشید، باید چیزی حدود ۹۰ الی ۱۳۰ دلار پرداخت کنید. مدل سامسونگ ۹۸۰ پروئی که ذکر کردیم را به خاطر دارید؟ برای مدل ۱ ترابایتی آن باید ۲۲۹ دلار پرداخت کرد!
البته طبیعتاً قیمت‌گذاری هر یک از مدل‌های موردنظر بر اساس قابلیت‌های مختلف آن تعیین می‌شود و تنها بر اساس نوع درایو ذخیره‌سازی آن نیست. این موضوع بدین معناست که شما قادر خواهید بود اس اس دی‌های نسبتاً ارزان‌تری هم بیابید که درایو آن‌ها بر اساس ساتا تعریف شده و البته از سرعت پایین‌تری هم برخوردار هستند.
اما با این حال، قیمت ارزان‌ترین اس اس دی ممکن هم به‌اندازهٔ مکانیکی‌ترین درایو اچ دی دی، پایین نیست. اگر قصد خرید یک کامپیوتر شخصی با چندین درایو ذخیره‌سازی را دارید، این موضوع را به‌خاطر بسپارید؛ چراکه خرید دو، سه یا چهار درایو اس اس دی اضافه، قیمت سیستم موردنظرتان را به‌صورت فاحشی بالاتر می‌برد.
مقایسه اس اس دی با اچ دی دی: مقاومت و قابل‌اطمینان بودن
درایوهای اس اس دی در مقایسه با اچ دی دی مقاوم‌تر و جان‌سخت‌تر هستند؛ این مسئله نیز دوباره به این موضوع برمی‌گردد که اس اس دی‌ها برخلاف اچ دی دی‌ها از قطعات متحرک استفاده نمی‌کنند. برای مثال، اگر لپ‌تاپ مجهز به درایو اچ دی دی شما از دستتان بیفتد یا بدنهٔ آن ضربهٔ شدیدی ببیند، ممکن است آسیب جدی به درایو وارد شود و دیگر به‌کلی از کار بیفتد؛ این موضوع می‌توان باعث از بین رفتن تمام داده‌های ذخیره‌شده بر روی درایوتان باشد. اس اس دی‌ها از لحاظ سالم‌ماندن در برابر ضربه، بسیار مقاوم‌تر هستند.
بسیاری از درایوهای ذخیره‌سازی از هر دو نوع (SSD و HDD) یک عدد معلوم با خود یدک می‌کشند که اصطلاحاً Terabytes Written یا TBW نامیده می‌شود. این عدد به‌صورت تقریبی نشان می‌دهد درایو شما تا چه میزان توانایی نوشتن داده بر روی خود را دارد؛ پیش از آن‌که توانایی نوشتن داده را به‌طور کلی از دست بدهد و تبدیل به یک درایو read-only شود. برای مثال، درایوی که اندازهٔ ترابایت نوشته‌شده روی آن ۶۰۰TBW باشد، قادر است تا ۶۰۰ ترابایت داده را تا قبل از این‌که از کار بیفتد، بر روی خود پردازش کند.
با این حال، این عدد بر روی درایوهای مدرن و پیشرفته‌تری که در بازار کنونی وجود دارد، به قدری بالاست که حجم زیادی از کاربران حتی نزدیک آن نیز نمی‌شوند؛ از این رو خیلی جای نگرانی نیست. از این جهت خیلی لازم نیست نگران ویژگی‌های داده‌پردازی و عدد TBW دستگاهتان باشید؛ مگر این‌که قصد انجام پروژه‌های گرافیکی سنگین و حرفه‌ای یا برای مثال، ویرایش ویدئو را بر روی آن دارید.
مقایسه اس اس دی با اچ دی دی: درایوهای اکسترنال
اکثر تفاوت‌ها و شباهت‌های ذکرشده میان درایوهای اینترنال اس اس دی و اچ دی دی برای درایوهای اکسترنالشان نیز صدق می‌کند. از این جهت، اگر نگران تمام‌شدن حجم درایوتان هستید، بهتر است هاردهای قابل حمل HDD را انتخاب کنید؛ چراکه قیمتشان بسیار پایین‌تر است و گزینه‌های گسترده‌تری را در اختیارتان قرار می‌دهند.
درست همانند درایوهای اینترنالشان، اس اس دی‌های اکسترنال از قیمت بالاتری برخوردارند و سرعتشان به‌وضوح از هاردهای اچ دی دی بالاتر است. به احتمال خیلی بالا، حتی یک درایو کند و کارکردهٔ اس اس دی از یک اکسترنال اچ دی دی سرعتش بالاتر خواهد بود.
علاوه بر این، ویژگی ضدضربه‌بودن اس اس دی‌ها باعث می‌شود تا به آن‌ها برتری جزئی‌ای در مقایسه با اچ دی دی‌های اکسترنال داده شود. این موضوع خود را در درایوهای قابل حمل، که بیشتر در معرض ضربه یا افتادن هستند، خود را بیشتر نشان می‌دهد. اگر تنها هدفتان از خرید هارد اکسترنال، بک‌آپ‌گیری از فایل‌ها و اسناد روی لپ‌تاپ یا کامپیوترتان است، اکسترنال‌های اس اس دی گزینه‌های مناسبی به‌نظر می‌رسند و ارزش خرید دارند.
از سوی دیگر، هاردهای اکسترنال بیشتر برای ذخیره‌سازی هزاران فایل صوتی، تصویری یا ویدئویی لپ‌تاپ یا کامپیوترهای شخصی استفاده می‌شوند.
در هر صورت، یک اکسترنال اچ دی دی گزینهٔ بسیار مناسب‌تری به‌نظر می‌رسد؛ چراکه در مقیاس‌های بزرگ‌تر و ظرفیت‌های بیشتر قیمتش ارزان‌تر از اکسترنال‌های اس اس دی می‌باشد. البته باید حواستان باشد آن را در معرض ضربه قرار ندهید، چراکه از مقاومت خیلی بالایی برخوردار نیست.
مقایسه اس اس دی با اچ دی دی: کدام‌یک برای شما مناسب‌تر است؟
پیش از هر چیزی، چک کنید نوع درایو ذخیره‌سازی که نیازتان می‌شود، توسط فاکتورهایی خارج از کنترل شما اداره نشود. برای مثال، اگر می‌خواهید لپ‌تاپتان، که تنها قادر به استفاده از اس اس دی‌های M.2 است، را آپگرید کنید، هیچ گزینه‌ای به‌غیر از یک درایو اس اس دی M.2 پیش روی شما نیست. از این رو، گاهی اوقات ممکن است اصلاً بحث بهتربودن هارد SSD و HDD در ارتقای سخت‌افزاری دستگاه شما پیش نیاید.
با این حال، اگر در انتخاب میان درایو ذخیره‌سازی موردنظرتان آزاد هستید، پیشنهاد می‌شود سه موضوع اصلی قیمت، ظرفیت و عملکرد درایو را مدنظر قرار دهید. اگر تنها قصد استفاده از یک درایو را دارید، پیشنهاد می‌شود از یک اس اس دی استفاده کنید؛ شاید این دسته از درایوهای گران‌قیمت‌تر و یافتن ظرفیت‌های بالاشان سخت‌تر باشد، اما بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نقطهٔ مثتبشان یعنی سرعت آن‌ها باعث می‌شود ارزش پولی که پرداخت می‌کنید را به‌خوبی حس کنید. علاوه بر این‌ها، اگر هدفتان ارتقای سخت‌افزاری دستگاه است، احتمالاً یک درایو ذخیره‌سازی اچ دی دی که از لحاظ سرعت خیلی با درایو کنونی‌تان فرقی ندارد، «ارتقای» به‌خصوصی به‌شمار نیاید.
در عوض اگر قصدتان مجهزنمودن دستگاه به چند درایو ذخیره‌سازی است، بهتر است از یک اس اس دی کوچک‌تر به‌عنوان درایو اصلی و از چند درایو اچ دی دی به‌عنوان درایو بک‌آپ استفاده نمایید. شاید استفاده از چند درایو اچ دی دی نیازمند فضای فیزیکی زیادی باشد اما مطمئناً ارزشش را دارد. این کار به شما اجازه می‌دهد تا در عین بهره‌مندشدن از سرعت‌های اجرایی بالا بر روی سیستم‌عامل موردنظرتان، فایل‌ها و اسناد اضافی و موردنیاز، که لزوماً داشتن سرعت بالا برای آن‌ها مطرح نیست، را بر روی هاردهای اچ دی دی ذخیره‌سازی کنید.
درایوهای اس اس دی گران‌قیمت هستند و طبعاً لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای شخصی مجهز به آن‌ها، گران‌تر از دستگاه‌های مبتنی بر اچ دی دی هستند. علی‌رغم آن، اس اس دی هم به لحاظ سرعت عملکرد و هم از نظر میزان مصرف انرژی به مراتب بهتر از اچ دی دی است. اس اس دی هم سرعت عملکرد بیشتری دارد و هم از انرژی، برق کمتری مصرف می‌کند که به‌دنبال آن، موجب افزایش عمر باتری لپ‌تاپ نیز می‌گردد. با این حال، اس اس دی‌ها از نظر میزان ذخیره‌سازی داده‌ها نسبت به اچ‌دی‌دی ظرفیت کمتری دارند. در نهایت، همه چیز بستگی به هدف و مقصود کاربر در استفاده از هر یک از این درایوها دارد که بین هارد SSD و HDD کدام یک را انتخاب کند.
